ÇOCUKLARA SORUMLULUKLARI ÖĞRETMEK NEDEN ÖNEMLİ?
Çocuklara çok küçük yaşlardan itibaren sorumluluğu yerleştirmek basit yaşam becerilerini öğretmekle olur. Sorumluluk sahibi olmayan çocuklar ileride tüm dünyanın kendilerinin hizmetinde olduğunu, her istediklerinin her an yapılacağını, kendilerinin bir şey yapmak zorunda olmadığını zannedebilirler.
Sorumluluk almak yalnız bir işi tamamlamak değildir. Bir tutumdur, bir düşünce tarzıdır. Bir işi yaparken kendisi için yapması, ve yaptığı işle gurur duyması önemlidir. Yardımsever, kendi yatağını ve odasını toplayan, kendi tabağını masadan kaldırıp bulaşık makinesinin içine koyan çocuklar yetiştirmek zor değil.
Nasıl yapabiliriz?
1- Çok erken yaşlarda başlamak sorumluluğu yerleştirmekte oldukça önemli. Okul öncesi çocuğunuzdan hiçbir sorumluluk almasını istemezseniz ergen olduğunda “odanı toplamıyorsun, yatağını toplamıyorsun, hep ben topluyorum” dediğiniz zaman hatta bunlar evde artık çatışmaya dönüşüyorsa ebeveyn olarak “ben ne yaptım” diye sorgulamak gerekir. Bir ergene de sorumluluk öğretilir ama oldukça zaman alır. O yüzden erken başlayın.
2- Evi temizlerken, yemek yaparken, sofrayı kurarken yardım isteyin. Okul öncesi çocuklar zaten sizinle birlikte olmaktan, beraber bir şeyler yapmaktan keyif aldıklardan onlara bir yandan oyun gibi gelecektir ama bir yandan bu davranışlar iyi duygularla beraber beyinde kayıtlara geçecek ve zamanla kalıcı hale gelecektir.
3- Çocuklara önce sabırla nasıl yapılacağını öğretin. Kirlilerini yere atan çocuğunuzun odasına çamaşır sepeti koyun ve kirlilerin oraya atılması gerektiğini gösterin. Elma yemek istiyorsa – eğer yaşına uygunsa- buzdolabından nasıl alacağını, nasıl yıkayacağını, hangi tabağa koyacağını gösterelim. Sorumluluklar yaşa göre verilmeli ve “bu senin sorumluluğun ” diye söylenmeli ki sorumluluk kelimesini öğrensin.
4- Her zaman olduğu gibi çocuğunuza model olun. Kirli bulaşıkları masada ya da lavaboda bırakmak yerine “haydi birlikte bulaşık makinesine yerleştirelim” diyin. Diğer aile bireylerine de sorumluluk verin. Herkesin yapacağı işler rutine dönerse o zaman çocuklar da daha rahat adapte olurlar.
5- Beklentilerini çok yüksek tutmayın. 5 yaşındaki çocuğunuzdan yatağını yapmasını ve odasını toplamasını istiyorsanız tam olarak yapamasa da eleştirmeyin. ” çabaladığını görüyorum gel sana göstereyim” diyerek gerekirse nasıl yapacağını kendi yatağınızda gösterin .
6- Çocuğunuzun yaptığı işi övün. “Çöpü çıkardığın için teşekkür ederim”. “Sofrayı toplayıp, bulaşıkları yerleştirdiğin için seninle gurur duyuyorum” diyin.
7- Çocuklarınıza yaptığı seçimlerin bir sonucu olduğunu anlatın ve uygulayın. Sulu boyayla masada resim yaptı ve toplamadan kalktı. Masa temizlenmezse ertesi günü boya yapamayacağını söyleyin. Ertesi güne kadar masa toplanmazsa da söylediğinizi yapın ve boyaları kaldırın. Okul çantasını hazırlamasını istediniz ancak hazırlamadı. Sabahleyin kalktığında acelesi olsa da siz onun yerine hazırlamayın. Kuralları net koyarsanız onların sorumluluğu almaları o kadar kolaylaşır. Siz onların yerine yapmayın.
8- Özellikle okul öncesi çocuklar için ödül çizelgesi, sorumlulukları öğreten takvimden faydalanabilirsiniz. Birçok çocuk ödül çizelgelerinden ve övgüden çok faydalanır ve sorumluluklarını daha çabuk benimser.
